မထုရာ သို႔မွဟုတ္ မဓုရာမွ ေရွးအက်ဆံုးဆင္းတုမ်ား

မထုရာ သည္ ဟိႏၵဴဘာသာႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာမွာ ေရွးအလြန္က်ေသာ အလြန္အေရးပါေသာျမိဳ.ေဟာင္းတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ယေန႔ ဥတၱရာပရာဒက္ရွ္ျပည္နယ္ အေနာက္ဘက္စြန္း ယမံုနာ ျမစ္ကမ္းေပၚမွာ တည္ရွိပါသည္။ နယူးေဒလီျမိဳမွ ေတာင္ဘက္ကီလိုမီတာ ၁၈၀ ခန္႔အကြာအေဝးမွာရွိသည္။ အဂရာျမိဳ႕မွ ေျမာက္ဘက္ကီလိုမီတာ ၅၀ ခန္႔ျဖစ္သည္။ ေဒလီႏွင့္ အဂရာ အၾကား စည္ကာေသာ ျမိဳ.တစ္ျမိဳ.ျဖစ္ပါသည္။ ယမုံနာျမစ္ကမ္းေပၚမွာတည္ရွိသျဖင့္ စိမ္းစိမ္းစိုစိုရွိပါသည္။ ဟိႏၵဴဘာသာဝင္တို႔၏ အထြတ္အထိပ္ ဘာသာေရး ေခါင္းေဆာင္ၾကိး ရာမခရစ္သွ်နား၏ ေမြးဖြားရာေဒသျဖစ္သည့္အတြက္ ယမံုနာ ျမစ္ကမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ဟိႏၵဴဘာသာေရးေက်ာင္း ဘုရား အေဆာက္အဦးေပါင္းမ်ားစြာတို႔ုျဖင့္ စည္ကားလွသည္။ ခရစ္သွ်နားေက်ာင္းႏွင့္ ရုပ္တုမ်ားကို လာေရာက္ ၾကည့္ရွဳၾကေသာ ခရီးသည္ မ်ားျဖင့္စည္ကားလွသည္။
မိမိသည္ မထုရာသို႔ ခုနွစ္ၾကိမ္ေရာက္ဖူးပါသည္။ ထိုကဲ့သို႔ အၾကိမ္းမ်ားစြာသြားေရာက္ရျခင္းမွာ မိမိအႏွစ္သက္ဆံုး ဘုရားဆင္းတုေတာ္မ်ားထဲတြင္ တစ္ဆူအပါအဝင္ျဖစ္သည့္ ဂုတၱေခတ္ AD 600 အဘယမုျဒာ မတ္ရပံု သဲနီေက်ာက္ ဆင္းတုေတာ္မွာ မထုရာတြင္ရွိေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။။
ဆ႒သဂၤါထနာတင္ေအာင္ပြဲႏွင့္ သာသနာ ၂၅၀၀ ျပည့္ ဗုဒၶဇယႏၱိ ပြဲေတာ္ၾကီး (၁၉၅၇) မွာ အိႏၵိယသံရံုက ခင္းက်င္းျပသေသာ အိႏၵိယ ယဥ္ေက်းမူျပပြဲတြင္ ထိုဆင္းတုေတာ္ကို ဖူးေတြ႔ခဲ့ရပါသည္။။ ထုိဆင္တုေတာ္မွာ မတ္ရပ္ေျခာက္ေပခန္႔ သဲေက်ာက္နီျဖင့္ထုလုပ္ထားသည္။ ဦးေခါင္းေတာ္၏ အေနာက္ဘက္တြင္ ဗ်ာမပဘာ ေရာင္းျခည္ေတာ္စက္ဝိုင္းကို စက္ဝိုင္းပံုေဖာ္ထားသည္။ လက္တစ္လက္ခ်  တစ္ဖက္ေျမာက္၍ လက္ေတာ္ႏွစ္ဖက္လံုး ျဖန္႕ကားထားသည္ ေအာက္ခ်၍ျဖန္႕ကားထားေသာလက္ေတာ္ဟန္ကို
 ေဘးရန္ကာဆီးျခင္း ကာကြယ္ျခင္း ပရိတၱ   အာဝရန (နာဠာဂီရိဆင္ကဲ့သို႕) အတိုက္အခိုက္ကို တားဆီးျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ေဖာ္ၾကည္သည္။ ေဘးရန္ကို ကာဆီးတာျမစ္သည့္ သေဘာရွိေသာေၾကာင့္ ဘယာဝရန မုျဒာဟု ဆိုနိဳင္ပါသည္။ မ်က္နာေတာ္ဟန္မွာ အိႏၵိယ မ်က္နာသြင္ျပင္ပီသပါသည္။ အိႏၵိယႏွင့္ ဂရိယဥ္ေက်းမွဳေရာေနာေသာ အင္ဒိုဂရိသြင္ျပင္ မ်ုိဳးမဟုတ္ဘဲ အိႏၵိယသြင္ျပင္အျပည့္ျဖစ္ေနေပျပီ။
အလြန္သပ္ရပ္ တင့္တယ္ေသာ ျမတ္ဗုဒၶ၏ မဟာပုရိသ လကၡဏာတို႕ႏွင့္ အလြန္နီးစပ္ေသာ လက္ရာေျမာက္လွသည့္ ေက်ာက္ဆင္းတုတစ္ဆူျဖစ္ပါသည္။
 လက္ဇႏၵားဘုရင္ (ဂရိ) ၏ လက္ေအာက္က်ေရာက္ခဲ့သျဖင့္ ဂရိတို႔ထံမွ ရရွိခဲ့ေသာ ေက်ာက္ဆစ္အႏုပညာကို အိႏၵယသားတို႕က ကိုယ္ပိုင္ကိုယ့္မွု ကိုယ့္ဟန္ျဖင့္ ဖန္ဆင္းေမြးစားလိုက္ၾကသည္ဟု ယူဆရပါသည္။ အေနာက္ဘက္က အေငြ႔အသက္ကင္းသည့္ အေရွတိုင္း ဇမၺဴဒီပါ ယဥ္ေက်းမူအရပ္ရပ္ ကို တည္ေဆာင္နိဳင္ခဲ့ၾကသည့္အတြက္ အားရဖြယ္ ေကာင္းေပသည္။။။

မထုရာသဲေက်ာက္နီဆင္းတု

မထုရာ (မဓုရာ) ၿမိဳ႕ကို အိႏၵိယေျမပံုေပၚမွာ ႏွစ္ခု ေတြရသည္။ ဒကၡိဏမထုရာကို ေတာင္ပိုင္း တမီလ္နာဒူးၿပည္နယ္မွာ ေတြ႕ရသည္။ ဥတၱရမထုရာကို ဥတၱရာပရာေဒ့ရွ္ ျပည္နယ္ အေနာက္ပိုင္း ယမံုနာျမစ္ကမ္းေပၚမွာေတြ႔ရသည္။ ဥတၱရမထုရာဟူေသာ မထုရာျမိဳ႕သည္ ေရွးေခတ္ဗုဒၶလက္ထက္ေတာ္ကာလ ကုရုတိုင္းထဲမွာ ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား ကုရုတိုင္းသို႔ ခရီးလွည့္လည္ေတာ္မွူေသာအခါ မထုရာၿမိဳ႕သို႕ေရာက္ရွိေၾကာင္း ပဥၥက နိပါတ အဂၤုတၱရနိကာယ္၌ ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုစဥ္က မဓုရာျမိဳ႕ဟုေခၚခဲ့သည္။။
မဓုရာျမိဳ႕သို႔ ျမတ္စြာဘုရား ဆိုက္ေရာက္ေတာ္မူေသာ အခါ ဘီလူးမတစ္ေယာက္သည္ အဝတ္မပါ ဗလာကိုယ္တည္း လက္ႏွစ္ဘက္ကိုဆန္႔တန္းလ်က္ လွ်ာကိုထုတ္ကာ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ားကိုတားျမစ္ေၾကာင္း မဓုရာသုတ္၌ဆိုသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမိဳ႕သိုမဝင္မူ၍ ေက်ာင္းသို႔ဝင္၏ဟုျပဆိုေလသည္။ (သတၱာ အေႏၱာနဂရံ အပၸဝိသိတြာ တေတာနိကၡမိတြာ ဝိဟာရံ အဂမာသိ) (အံ-႒ ၃-၈၁)
ထိုစကားရပ္မ်ားျဖင့္ မထုရာျမဳ႔မွာ ဗုဒၶအတြက္ ေက်ာင္းရွိေၾကာင္း၊ ေက်ာင္းသည္ျမိဳ႕ျပင္ဘက္မွာျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ဘုရားေရာက္ဖူးေနေၾကာင္းသိရေပသည္။။ မဓုရာျမိဳသူျမိဳ႕သားတို႕သည္ ဘုရားႏွင့္သံဃာ ကိုဆြမ္းလုပ္ေကၽြးၾကသည္။ ျမတ္ဗုဒၶကသည္ တရားေဒသနာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ မဓုရာသုတ္၌ မဓုရာျမိဳ႕သည္ ညီညြတ္ေသာ ေျမမ်က္နာျပင္မရွိ၊ က်င္းခ်ိဳင္းကုန္းမို႔မ်ားေၾကာင္း ဖံုထူေၾကာင္း ဆြမ္းကြမ္းရွားပါးေၾကာင္း ေခြးဆိုးႏွင့္ ဘီလူးသားရဲ ေပါေၾကာင္းေဖာ္ျပထားသည္။။
ယေန႔ အေနအထားမွာ ဖံု ျမဴ အမိွဳက္ထူေျပာသည္မွာ ကိုယ္ေတြ႔ျဖစ္ပါသည္။ ခရစ္သွ်နားေက်ာင္းသို႔လာၾကေသာ ခရီးသည္တို႔ကိုၾကိဳဆိုေသာ ဧည့္ၾကိဳမ်ားကေတာ့ ဘီလူးသူရဲတို႔ႏွင့္ သိပ္မကြာျခားလွပါ။။ ခရစ္သွ်နားေက်ာင္းမ်ားအနီးက ဧည့္ၾကိဳမ်ားတြင္ အခ်ိဳမွာ ေခြးၾကမ္းအလား ႏွိဳက္ၾက ကိုက္ၾက သည္ကိုလည္းေတြရသည္။ သို႕ေသာ္ မထုရာျမိဳ႕ကား ခ်စ္စရာေကာင္းပါသည္။ ျမတ္နိဳးစရာလည္းေကာင္းပါသည္။ ရာမခရစ္သွ်နား မစ္ရွင္းအသင္း (ဂႏၶၶီေဆးရံုတည္ေထာင္ေသာအသင္းၾကီး) ကိုငယ္စဥ္ကပင္ ရင္နီးၾကည္ညိဳျပီးသားျဖစ္သည္။။
မထုရာသည္ ပရဟိတလုပ္ငန္းၾကိးကို ေမတၱာ ကရုဏာျဖင့္ နိဳးေဆာ္လွံဳ႕ေဆာ္ခဲ့ေသာ ဟိႏၵဴဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ သူေတာ္စင္ တစ္ေယာက္၏ ေမြးဖြားရာ ေျမျဖစ္သည္။ ထိုေနရာ ထိုျမိဳ၌ ျမတ္စြာဘုရားေနထိုင္ခဲ့ဘူးသည္။ တရားေဟာဘူးသည္။ ထိုေနရာေဟာင္း၌ပင္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္တို႔တြင္ အေစာဆံုးေသာ ဆင္းတုေတာ္ (AD 1 ရာစု) ကို ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ျပင္ ေက်ာက္ဆစ္လက္ရာ အေျပာင္ေျမာက္ဆံုး အသပၸါယ္ဆံုးေသာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ (AD 4/5/6/ ရာစု) တို႔ကိုလည္း ေတြ႔ရသည္။ အံၾသဖြယ္ေကာငး္ေလာက္ေအာင္ သပ္ရပ္ေသာ ဂ်ိန္း (မဟာဝီရ) ၏ ဆင္းတုမ်ားကိုလည္း ဗုဒၶဆင္းတုမ်ားႏွင့္ ယံုမွားရေလာက္ေအာင္ပင္ အနဳပညာ ေျပာင္ေျမာက္စြာထုလုပ္ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္ကိုလည္းေတြ႔ရေပသည္။  ထုိေၾကာင့္ ေက်ာက္ဆစ္အႏုပညာ ရွဳေထာင့္ကၾကည့္လ်င္ မထုရာသည္ ျမတ္နိဳးစရာေကာင္းေသာ ျမိဳ.တစ္ျမိဳ.ျဖစ္ပါသည္။။။
အေစာဆံုးေသာ မထုရာဘုရား ဆင္းတုေတာ္
  လြန္းခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၁၉၀၀ ခန္႕တြင္ မထုရာက ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔ ထုလုပ္ခဲ့ၾကေသာ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားကိုၾကည့္ပါ။ (ယခုေနရာတြင္ ဓါတ္ပံုတို႔ျဖင့္ေဖၚျပမွသာ ရွင္းလင္းမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း က်ြန္ုပ္ကြန္ပ်ဴတာက မေကာငး္ေသာေၾကာင့္ မတင္ျပနိဳင္တာ ခြင့္လြတ္ပါ) (မူရင္ စာအုပ္၌ ဓါတ္ပံုတို႔ပါဝင္ပါသည္) ေယာင္ထံုးမွာ ဆံပင္ရွည္ရွည္ကို ဆြဲစုထံုးထားေသာ ပန္ဂ်ပ္သားတို႔၏ ဆံထံုးဟန္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ နဖူးသို႔ေရာက္လုနီးမွ် ဦးေခါင္း၏ေရွ့ပိုင္း၌ ဆံထံုးေရာက္ေနသည္ကို ေတြ႔ရမည္။ မ်က္ႏွာေတာ္ သြင္ျပင္မွာ အင္ဒိုဂရိတ္ဟန္ျဖစ္သည္။ မထုရာျပတိုက္တြင္ ဖူးေတြ႔ရေသာ တစ္ရာစု မထုရာဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ ဝဲဘက္လက္တစ္ဘက္ကို ဝဲဘက္ဒူးေပၚမွာ တင္ထားကာ ယာဘက္လက္ကိုေျမွာက္၍ လက္ဖဝါးျဖန္႔ကားပံုကို မာရ္နတ္ကိုတားဆီးပံု နိဝါရဏာ မုျဒာ ဟူ၍လည္းဆိုနိဳင္ေပသည္။ မဟာဝိဇယ ေအာင္ျမင္ျခင္း အထိမ္းအမွတ္ဟု လည္းဆိုနိဳင္ေပသည္။ ေျခဖဝါးေတာ္ႏွစ္ခုလံုးေပၚေအာင္ ထပ္ထားသည့္ ပလႅကၤ ကိုၾကည့္ေသာအခါ ေျခဖဝါးေတာ္နွစ္ခုစလံုး၌ စကၠ (လွည္ဘီး) လကၡဏာ ကိုေတြ႔ရသည္။ ထိုစကၠလကၡဏာသည္ ေျခဖဝါးမွာသာမဟုတ္ဘဲ လက္ဖဝါးေတာ္မွာလည္း ထြင္းထုထားသည္ကို ေတြ႔ရမည္။ လကၡဏကာသုတ္ေတာ္၌ကား လက္ဖဝါး၌ စက္ပါသည္ဟု မေဟာပါ။ သကၤန္းေတာ္ တင္ဟန္မွာလည္း အင္ဒိုဂရိဟန္ပင္ျဖစ္သည္။ ထိုင္ေတာ္မူသည္ ေအာက္ေျခပလႅင္ေတာ္မွာအလယ္တြင္ စက္လကၡဏာ နွင့္ ေဘးတစ္ဖက္စီတြင္ ျခေသၤ့ရုပ္မ်ားကို ေတြ႔ရမည္။ သီဟာသနပလႅင္ဟု ဆိုနိဳင္သည္။ ဓမၼအသံကို ျခေသၤ့ေဟာက္သို႔ ရဲရဲေတာက္ဟိ္န္းေဟာက္ေဟာၾကား ရဲရင့္ျပတ္သားေသာ သီဟနာဒ အဓိပၸါယ္ကို ျခေသၤ့ႏွစ္စီးက ျပသည္ဟု ဆိုလိုလ်င္လည္း ဆိုနိဳင္ေပသည္။။ တံကဲ ၏ အေပၚပိုင္း၌ ဂႏၶဗၺနတ္သားနွစ္ေယာက္ ေကာင္းကင္မွ ၾကာဝတ္ဆံမ်ားၾကဲခ်ေနဟန္ကိုေတြ႕ရမည္။ ေနာက္နားက ေဘးနွစ္ဘက္တြင္ စာမရီသားျမီးယပ္ကို ကိုင္းထားေသာ နတ္သားၾကီးနွစ္ေယာက္ (ယာဘက္) ႏွင့္  ၾကာ ပဒုမၼာၾကာပြင္၊ ၾကာဖူးကိုကိုင္းထားေသာ နတ္သားၾကီးတစ္ေယက္ (ဝဲဘက္) တို႔ကို ေတြရမည္။
ပလႅင္၌ ျခေသၤ့ခံရုပ္စံေသာ အဓိပၸါယ္ကို ေအာင္ျမင္ျခင္း၊ သတၱေလာကၾကီးကို ျမင့္တင္ျခင္း၊ လွံဳ႕ေဆာ္ျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ေဆာင္သည္။ ရံခါ ပလႅင္ေအာက္၌ ျခေသၤ့ ႏွစ္စီး သံုးစီးအျပင္ ေညာင္ပင္ႏွင့္ ျမဴးကေနေသာ နတ္နဂါး ဘုမၼ႒ေဒဝတာ မ်ားကိုလည္း ထြင္းထုထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။  ေဘးႏွစ္ဘက္တြင္ရပ္ေနၾကေသာ အေစာင့္နတ္မ်ားကို ၾကည့္လွ်င္လည္း ဝဇိရကိုကိုင္းထားေသာ နတ္ဝဇိရပါဏိႏွင့္ ၾကာကိုကိုင္ထားေသာ နတ္ပဒုပါဏိ တို႔ကိုေတြ႔ရမည္ျဖစ္သည္။ ပလႅင္၌ ေရးထုိုးထားေသာစာမ်ားမွာ ကနစ္ရွကမင္းနန္းတက္ျပီး ၃၂ နွစ္ ကုရွမင္းဆက္ မထုရာ (AD110) ဟူ၍ျဖစ္သည္။
အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ထိုမထုရာ သဲနီေက်ာက္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားကို AD တစ္ ရာစုမွာ ေတြ႔ျပီဟု ေရွးေဟာင္းသူေတသနပညာရွင္တို႔ ဆံုးျဖတ္ၾကေသာေၾကာင့္ ျမတ္ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳျပီးေနာက္ နွစ္ေပါင္း (၇၀၀) ေလာက္ေက်ာ္မွ စတင္ထုလုပ္ၾကေၾကာင္း ခန့္မွန္္းေထာက္ထား သိရွိရပါသည္။။
                သူေတာ္ေကာင္းတရားေနရာတိုင္းမွာ ထြန္းကားပါေစ။။
ဂႏၶာရ စာအုပ္မွ အဓိပတိဆရာေတာ္ၾကီး၏ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္
                                         (ရွင္အာယု)